Belang van goed leren lezen – Methoden LetterKlankStad en Veilig leren lezen vergeleken

Studenten van de Radboud Universiteit – Nijmegen hebben in het voorjaar van 2019 de leesmethodes Veilig leren lezen (VLL) en LetterKlankStad (LKS) vergeleken bij leerlingen in groep 3. Een artikel over hun bevindingen verscheen, onder begeleiding van Kees Vernooy,  in `Zorgbreed  67 – Jaargang 17. Nr. 3. Maa-apr-mei 2020`.  Lees hier het gehele artikel.

Enkele passages
`De methode VLL probeert met de verschillende methodieken het lezen zo snel mogelijk te automatiseren, zodat de kinderen snel leren lezen. De methode LKS richt zich heel bewust op het decoderen en de verschillende klanken die een letter kan hebben in een woord. Vanuit daar proberen ze de structuur van woorden aan te leren.`

Uit het onderzoek kwam naar voren `dat het niet lijkt uit te maken welke methode er wordt gebruikt voor het technische leesvaardigheidsniveau in groep 3. De leerlingen scoren ongeveer gelijk. Wel is er een verschil gevonden in de relatie met het `snel serieel benoemen` en leesvaardigheid. Er was een sterk verband tussen deze persoonlijke vaardigheid en de leesvaardigheid bij de kinderen die de methode VLL volgden. Dit verband werd niet in gelijke mate gevonden bij de LKS-groep. Mogelijk is er een andere factor bij LKS die een groter effect heeft op de leesvaardigheid van de leerlingen en er zo voor zorgt dat de vaardigheid in `snel serieel benoemen` minder relevant is.`

`Om de langetermijneffecten van de methode LKS te duiden is er vervolgonderzoek nodig.`

Reactie LetterKlankStad
Wij van LetterKlankStad zijn blij met de belangstelling van de wetenschap voor onze didactische aanpak van het aanvankelijk lezen. Juist omdat Nederlandse leerlingen in het latere leer- en leesproces meer en meer uitvallen. Dat de leesresultaten van LKS (volgens het vastgestelde CITO/AVI-systeem dat gebaseerd is op snelheid) gelijk zijn aan VLL is een geweldig resultaat. Vooral als je bedenkt dat dit behaald wordt met veel minder (72) klassikale instructielessen, er veel ruimte is op de andere dagen om gedifferentieerd en zelfstandig te werken met en door leerlingen, en dat lezen en spellen gelijk opgaan.

Uit een eigen gehouden enquête onder LKS-gebruikers blijkt tevens dat het plezier bij leerlingen in lezen groot is en blijft (ook bij de zwakke lezers!) en dat is een ongekend winstpunt. Helaas kan leesplezier moeilijk `bewezen` worden.  Blijven lezen is belangrijk, juist voor de zwakkeren. Er is veel ruimte bij LKS om vrij te lezen of te oefenen met (veelal visueel-zintuigelijke) werkvormen die per leesdoel zijn beschreven. Dat de auteurs van het artikel de uitgebreide VLL-methode aanraden aan docenten als het op intensiteit aankomt (omdat docenten het al zo druk hebben), komt overeen met een veelgehoorde opmerking van (meestal jonge) docenten dat ze het fijn vinden om elke dag een kant en klare les gepresenteerd te krijgen die ze kunnen volgen.

LetterKlankStad heeft (maar) 72 voorgeschreven instructielessen, veel vrijheid in differentiatie daaromheen en een individuele toetsing (geen DMT!). Het loslaten van: `dit is de buh`, voor: `dit is de letter bee, die kan klinken als buh of als puh` vergt even een omschakeling, maar is eigenlijk heel basaal. Geen volwassene zal zijn naam spellen als: buh-ah-sss. Het is een truc om leerlingen in groep 3 sneller te leren lezen, maar het leidt tot problemen bij spelling (zoals de open/gesloten lettergreep).

En ja, LKS vraagt om vakkennis en legt heel bewust de verantwoording terug bij de docent. Geen kant en klaar voorgekauwd jaarlessenprogramma, maar voor een deel de eigen verantwoordelijkheid terug met behulp van honderden werkvormen waaruit je als docent kunt putten. In minder tijd hetzelfde niveau bereiken geeft ruimte voor differentiatie en lekker lezen. LKS doet niet aan percentielvergelijking, maar richt zich op een 1 op 1 toetsing/begeleiding.

Oproep voor vervolgonderzoek
Internationaal onderzoek wijst uit dat leerlingen die in het begin van de basisschoolperiode leesproblemen ontwikkelen, deze achterstand meestal niet meer inhalen. Er moet iets gebeuren in de beginnend lezen fase van groep 2/3. Bovenstaand onderzoek vond plaats in de laatste maanden van groep 3. Vervolgonderzoek in groep 4/5 op taal, tekstbegrip en leesplezier kan aantonen of de LKS-aanpak ook daadwerkelijk bewezen verbetering oplevert voor het Nederlandse leesniveau. We houden ons aanbevolen voor een vervolgonderzoek i.s.m. een wetenschappelijke partij.

Mocht u (vervolg)onderzoek naar LKS willen/kunnen doen, neemt u dan contact op met ons: info@letterklankstad.nl